Groeien zónder je waarden te verliezen

 

Charlotte van Leeuwen is bestuurslid bij Lenteland en vertegenwoordigt de certificaathouders binnen de coöperatie. Zelf is ze ondernemer, met veel ervaring in het opzetten en begeleiden van zelfsturende organisaties. En dat komt goed van pas, want Lenteland groeit hard – en dan loop je vanzelf tegen vragen aan over hoe je dat goed organiseert.

 

“Ik geloof niet zo in klassieke managementrollen. Zeker niet in organisaties zoals Lenteland, die ontstaan zijn vanuit een sterke missie en betrokkenheid van onderop.”

Voedsel raakt alles

Waarom Charlotte zich inzet voor Lenteland? “Voor mij is landbouw het thema waarin bijna alle maatschappelijke uitdagingen samenkomen: gezondheid, duurzaamheid, cultuur, economie. Voedsel raakt echt alles – iedereen heeft ermee te maken. Als we hier oplossingen vinden, dan kunnen die ook antwoorden geven op andere grote vragen van deze tijd.”

Van idealen naar actie

“Wat we in deze tijd nodig hebben is daadkracht. Er zijn veel mooie initiatieven en dat is supermooi. Maar waar ik echt enthousiast van word, zijn projecten die zo goed zijn neergezet dat ze kunnen groeien, zónder hun waarden te verliezen. Bij Lenteland zie ik dat gebeuren. Het is niet alleen een lokaal initiatief, maar een beweging op meerdere plekken in Nederland, met concrete plannen. Hier wordt regeneratief denken tot uitvoer gebracht op het land en in het ondernemerschap.”

“Het gaat niet alleen om productie. Het gaat óók om sociale verbinding, landschapsherstel, gezondheid en educatie. Als je op zo’n boerderij rondloopt, voel je de liefde die erin gestopt is. Dat staat echt haaks op het idee van kiloknallers en schaalvergroting om de winst.”

“Iedereen die bij Lenteland werkt is zó gedreven. Je voelt echt: we bouwen samen aan iets groots. En niet alleen aan boerderijen – maar aan een andere manier van samenleven.”

Cultuur van eigenaarschap

“Met mijn eigen bedrijf help ik bedrijven om een cultuur van eigenaarschap te creëren – waarin niet alleen de oprichter of manager verantwoordelijk is, maar mensen in alle lagen van de organisatie. Dat betekent: heldere rollen, duidelijke besluiten, maar wel samen. Het is even wennen, maar het maakt organisaties uiteindelijk veel krachtiger.”

“Ik geloof niet zo in klassieke managementrollen. We verwachten dan vaak te veel van één persoon: dat die goed met mensen is, cijfers begrijpt, kan organiseren én communiceren. Dat past zelden allemaal in één mens. Bovendien neem je zo het eigenaarschap weg bij de rest van het team.”

“Zelforganisatie is aan het begin misschien wat lastiger, maar op de lange termijn krijg je er zoveel voor terug. Het past perfect bij purpose-gedreven organisaties zoals Lenteland en kan ook heel goed werken bij grote organisaties. Het Chinese bedrijf Haier werkt bijvoorbeeld met 80.000 mensen in kleine, autonome teams. Elk team is een soort mini-onderneming. Dat werkt fantastisch – voor de motivatie van mensen én voor de resultaten. Ik vind het mooi om zulke voorbeelden te vertalen naar de praktijk hier.”

Groei vraagt om andere vormen

Nu Lenteland groeit, denkt Charlotte actief mee over hoe de organisatie kan meebewegen. “Lenteland is gestart vanuit het idee van één oprichter, met een klein, betrokken team en een platte structuur. Inmiddels zijn er veel meer mensen aangesloten – zowel op de boerderijen als in het Lenteland-team. Dan komt vanzelf de vraag: hoe hou je het georganiseerd, zonder dat je ineens managers en lagen gaat toevoegen?”

“De reflex bij groei is vaak: laten we het op de klassieke manier doen, met regiomanagers. Ik wil juist blijven zoeken naar vormen die passen bij de coöperatieve structuur en die passen bij het team en de boeren. Een zelfsturend model met eigen creatieve vrijheid, verantwoordelijkheid, een goede sfeer en ook zakelijkheid.”

“Wat dat creatief ondernemerschap precies inhoudt, en wie dan waarover beslist – dat zijn dingen waar je gaandeweg vragen over krijgt. En dat is niet erg. Ik vind het juist mooi om dat samen te onderzoeken, en te zorgen dat iedereen zich daarin gezien en gesteund voelt.”

 

Wat doet een bestuurslid eigenlijk?

Tot slot: wat doet Charlotte als bestuurslid binnen Lenteland? “Formeel vertegenwoordig ik de certificaathouders – de mensen die mede-eigenaar zijn van Lenteland. Ik denk mee over de grote lijnen, kijk mee naar de begroting en jaarrekening, en ben een klankbord voor het team.”

“De dagelijkse uitvoering ligt echt bij het Lenteland-team. Maar vanuit betrokkenheid begeleid ik ook af en toe sessies. Dat is niet mijn officiële taak, maar wel iets waar ik veel energie van krijg.”